Verslag vanuit het ICSEI – onderwijscongres.
Op iedere Pleion school staat onderwijsontwikkeling op de agenda. Het zit in het DNA van iedere school met een eigen concept. Leraren van nu, net als leerlingen, kunnen door onderzoekend leren, in samenwerking en door reflectie verder komen. Leraren leiden verbetering in de school het beste zelf en we kijken hiervoor vaak over onze muren heen. Zie het nut van Pleion. Ik ging als geschiedenisdocent van het Orion Lyceum over wat meer grenzen heen. De tweede week van januari vertrok ik naar Stavanger, Noorwegen, voor het internationale onderwijscongres ICSEI. Met mijn verhaal hoop ik je wijzer te maken over het hoe en wat van het leren van leraren.
Dit begon met een schoolbezoek aan Noorse middelbare scholen. Heel gaaf, en heel vergelijkbaar met Nederland als je de klas in kijkt. De leerlingen zijn erg benieuwd naar buitenlanders. Je praat gemakkelijk Engels met ze en er heerst een prettige, persoonlijke sfeer, die volgens de meeste docenten wel in het hele land te vinden is. Gewoon de lessen in lopen, meedoen, en naar het Noors luisteren was een leuke kennismaking.
De afgelopen dagen bezocht en gaf ik lezingen en workshops. Zo’n 900 internationale onderwijs professionals die vijf dagen samen komen. Een mooi evenement. Om daar zelf ook bij te dragen vertelde ik over Orion en onze ontwikkelingen en de samenwerking binnen Pleion, de Leerlabs en We own The School in het bijzonder. Hieronder geef ik een voorbeeld van een bezoek aan een van de activiteiten die er tijdens het congres waren. Hopelijk krijg je zo een beeld van hoe leraren samenwerken en van elkaar leren.
De titel van de lezing trok me enorm aan: Leraren leiden verandering. Onderwijs dat een cultuur van creativiteit, innovatie en ondernemerschap creëert.
In dit symposium vertelden schoolleiders, leraren en onderzoekers over schoolverbetering van twee middelbare scholen: een Noors en een Zwitsers voorbeeld, waar werd samengewerkt op afstand. Het project was gericht op verbetering van het curriculum en de manier van leren. Uiteindelijk wilde men ook vergelijken tussen de landen. Vandaar dat er universiteiten bij werden betrokken.
De scholen hebben laten zien hoe ze hebben gewerkt aan de ontwikkeling van systematische samenwerking tussen leraren. Dit was gericht op verbetering door middel van lesstudie, en twee onderzoeksgroepen namen de resultaten naar de universiteit en de lerarenopleiding. De theorie en praktijk komen hierin samen. Ook het grote, ‘hoe doe je dit nu’ werd duidelijk. De vragen die werden behandeld om dit inhoudelijke sterke verhaal neer te zetten zijn: 1) Hoe zorgen schoolleiders ervoor dat leraren dit veranderingswerk op zich kunnen nemen? Welke obstakels of uitdagingen ervaren ze? 2) hoe verbetert het gedeelde leiderschap in de school tijdens lesverbetering? Op welke manier? En hoe beïnvloeden dit soort verbeteracties de cultuur van de school? 3) Welke veranderingen ervaren leraren in hun eigen werk wanneer ze het curriculum, het onderwijzen en leren systematisch verbeteren? 4) Hoe kan lerarenopleiding bijdragen? Is dit leiderschap over onderwijzen aan te leren door leraren in opleiding? De antwoorden hier navertellen is interessant maar vergt nogal wat ruimte. Lesson study heeft naam gemaakt, krijgt internationale navolging, ook in Nederland. De leerresultaten van leraren komen uiteindelijk dus ten goede aan opleidingen. Ik kreeg hier een sterk gevoel bij. ‘Zo hoort dat toch gewoon te gaan?’
Mij heeft het hele congres geleerd dat veel Europese onderwijsinstellingen met dezelfde wensen, problemen en oplossingen zitten. Het is waardevol om over de grens van je land te kijken, de ontmoetingen zijn verrijkend, van hoog niveau en hopelijk leveren mijn nieuwe contacten nog iets op in de toekomst. Stiekem ben ik ook wel blij om volgende week weer lekker in Breda voor de.klas te staan. Daar gebeurt het immers allemaal.
Erik Denessen, Orion Lyceum
